Cari amighi radioascoltadori de la Radio Brasil Talian inte’l Rio Grande do Sul, Braziłe e inte’l mondo! In cuesto artìgoło ndemo parlar de’l łibro “Ti Tazi Senpre Te Parli Mai”, biłengue, in Talian (Veneto Braziłian) e Italiano, da Catia Dal Molin, co ła tradusion par el Talian da Alessandro Moccelin, łibro cuesto che sarà prezentà in tuto el Rio Grande do Sul, insieme co’l ziro de’l museo “Le Arti per Via” de ła sità de Bassano de’l Grappa. Ne ła nostra rezion, ła prezentasion ze stà fata inte’l Royal Plazza Shopping, in Santa Maria, inte’l sabo, 21 de łujo, e in Vale Vêneto, ne ła domenega, 22 de łujo, prima de ła prezentasion de’l “Arti per Via”.

Fa parte de’l łibro sete artìgołi, che parla de ła Lengua Tałian e de’l tenpo che zera proibìo parlar Tałian, inte’l Estado Novo de Getúlio Vargas, momenti difisiłi par i imigranti e só desendenti. Par cuesto el tìtoło “Ti Tazi Senpre Te Parli Mai” che in portogheze vol dir “Fique sempre quieto, não fale nunca”, recavà da ła avertensa che serti ansiani i ghe racomandava a i zóvani insoferenti de ’ste łimitasion. El ze stà um perìodo de pezanti condisionamenti che in calche situasion i ga portà a ła łimitasion de ła łibartà personałe e in tuti cazi a na vera e propia scansełasion de ła memória.

Par Catia Dal Molin, autora de’l łibro, ti tazi senpre el zera repetùo da i adulti a i só tozatełi inte’l tentadivo de farghe capir che, no savendo parlar in portogheze, zera mejo no dir njente. Ti tazi senpre, se se vołe, el pol èsar doparà anca dopo par contar i siłensi so ’sti epizodi, łe paure, łe frustrasion, łe angose.

Par Gianni Posocco, prezidente de’l grupo “Le Arti per Via”, cuesto łibro ze na vera e propia òpara de “ezumasion stòrego-culturałe” che ła ne reconsenja però ła conosensa e ła consapevołesa de un período stòrego dezmentegà che’l va cusì a conpletar ła storia de l’epopèa de l’emigrasion veneta inte’l sud de’l Braziłe e in partegołar inte’l Rio Grande do Sul.

Par Alessandro Mocellin, prezidente de ła Academia de ła Bona Creansa e tradutor de cuesto łibro par el Tałian, cuesto el ze el primo łibro univarsitario scrito in veneto-braziłian, anca dito tałian. Par la prima volta, el veneto-braziłian el vien doparà par na òpara sientìfega, che ła ga rento testi de storiografìa, antropologìa, sosiologìa, lenguìstega. Par ła prima volta, el veneto-brazilian el ze stà metesto a ła prova de ła modernità, anca fazéndoghe far calche sforso e calche fadiga. Ma a i tałiani ła fadiga no ła ghe ga mai fato paura.

El Projeto Talian, co onor, el ga partesipà inte’l projeto de cuesto łibro, laorando co ła diagramasion e stanpa, insieme co’l CTE/CTISM. Par noantri de’l Projeto Talian, ła version in Talian (Veneto Braziłian) de un łibro univarsitario ze una roba bona, justa e inportante da far, parché cusì no soło ła storia se torna sientìfega, ma anca se torna sientìfega ła łengua che se ga doparà par scriver ła storia.

Cuesto łibro ze motivo de tanto orgoljo, no soło par cuei che ga scrito, ma anca par tuti noantri, desendenti de i bravi imigranti, che inte’l pasà i ga ndato anca in galera par parlar ła só łengua madre, e adeso, in onor a ła só sofarensa, scominsiemo a scriver, co łibartà, łibri univarsitarie come cuesto, par mai se desmentegar de cuesta storia.

Marcos Daniel Zancan

talian@ctism.ufsm.br